Tại Tọa đàm “Chuyển đổi số là động lực để HTX hội nhập quốc tế” diễn ra ngày 20/6 , các chuyên gia đã chỉ ra thực trạng và đề xuất nhiều giải pháp chiến lược nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi quan trọng này.
Áp lực từ thị trường và "bệ phóng" để hội nhập
Mở đầu buổi tọa đàm, bà Cao Xuân Thu Vân, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam khẳng định, thị trường quốc tế ngày càng đòi hỏi khắt khe về chất lượng và tính minh bạch của sản phẩm. "Trong bối cảnh thế giới hiện nay, khách hàng đòi hỏi sản phẩm của chúng ta, đặc biệt là nông sản, thủy sản, phải truy xuất được nguồn gốc. Nếu không có dữ liệu số, chúng ta không thể nào chứng minh được", bà Vân nhấn mạnh.
Theo Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam, chuyển đổi số chính là "bệ phóng" để các HTX tự tin hội nhập, thoát khỏi phương thức sản xuất truyền thống. Thay vì chỉ ghi chép thủ công và giao dịch qua các kênh trung gian, công nghệ cho phép các HTX số hóa toàn bộ quy trình, từ đó xây dựng được lòng tin với đối tác và người tiêu dùng.
 |
Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân (ở giữa) tham gia Tọa đàm. |
Nhiều mô hình HTX đã thành công sau khi kiên trì áp dụng chuyển đổi số, sản phẩm bán ra có giá trị tăng gấp 10 lần. "Những thành công này cho thấy các HTX hoàn toàn có thể tự tin chuyển đổi số. Tuy nhiên, chuyển đổi số phải được chứng minh bằng hiệu quả kinh tế thực tiễn, chứ không thể chỉ dừng lại ở việc tuyên truyền, phát động.
Mặc dù lợi ích đã rõ ràng, con đường chuyển đổi của các HTX vẫn còn gặp nhiều chông gai. Ông Mai Quang Vinh, Chủ tịch HĐQT Liên hiệp HTX Kinh tế số Việt Nam, chỉ ra những hạn chế cố hữu mà nhiều HTX hiện nay đang gặp phải, đó là nông dân và các thành viên HTX vẫn quen với phương thức sản xuất theo lối công nghiệp, ngại thay đổi và chưa có thói quen ghi chép, lưu trữ dữ liệu một cách hệ thống.
Phần lớn các HTX lại có quy mô nhỏ, thiếu vốn đầu tư cho công nghệ, hạ tầng và đào tạo nhân lực. Các chính sách hỗ trợ còn chồng chéo, thiếu sự rõ ràng. Có những thời điểm "không biết ông nào để bốc điện thoại gọi" khi cần giải quyết vấn đề, gây khó khăn cho HTX. Trong khi đó, chuyển đổi số là một quá trình đầu tư dài hạn và cần có sự kiên trì, không thể mong có hiệu quả ngay lập tức.
"Đây là một cuộc cách mạng, chứ không đơn thuần là một sự thay đổi. Nó đòi hỏi quyết tâm chính trị, nguồn lực đầu tư và một lộ trình lãnh đạo cụ thể thì mới có thể thành công," ông Mai Quang Vinh nhận định.
Từ chính sách vĩ mô đến hành động cụ thể
Để vượt qua các thách thức, các chuyên gia cho rằng cần có sự vào cuộc đồng bộ từ nhiều phía. Về phía Nhà nước, cần xây dựng các "nền tảng dùng chung" về phần mềm kế toán, quản trị, truy xuất nguồn gốc... để các HTX có thể tiếp cận với chi phí thấp. Chính sách hỗ trợ cần rõ ràng, nhất quán và tập trung, đặc biệt là các chính sách về thuế, tín dụng và đào tạo.
 |
Các chuyên gia tham dự tọa đàm chụp ảnh lưu niệm. |
Về phía các HTX, cần có sự chủ động thay đổi, bắt đầu từ những bước đi nhỏ nhất như số hóa sổ sách, ứng dụng các công cụ đơn giản để quản lý. Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân gợi ý một giải pháp thực tế: “Nếu lười ghi thì đọc, công nghệ có thể chuyển đổi giọng nói thành văn bản. Vấn đề là chúng ta phải bắt đầu”.
Về định hướng phát triển, chuyển đổi số phải gắn liền với chuyển đổi xanh. Ông Mai Quang Vinh nhấn mạnh, các tiêu chuẩn quốc tế như giảm phát thải carbon (low-carbon), phát triển bền vững (ESG), thương mại công bằng... là những yêu cầu bắt buộc trong tương lai gần. “Đến năm 2027, khi xuất khẩu, người ta sẽ hỏi chứng chỉ carbon của bạn đâu? Nếu không chuẩn bị từ bây giờ, chúng ta sẽ rất bất ngờ và thua thiệt”, ông cảnh báo.
Cuối cùng, vai trò của các tổ chức như Liên minh HTX Việt Nam là vô cùng quan trọng trong việc làm cầu nối, tư vấn, kết nối HTX với các chuyên gia, doanh nghiệp công nghệ và thị trường, từ đó nhân rộng các mô hình thành công.
Hành trình chuyển đổi số của các HTX Việt Nam là một chặng đường dài, nhưng với sự quyết tâm của người nông dân, sự hỗ trợ thực chất từ chính sách và sự đồng hành của các tổ chức, doanh nghiệp, nông sản Việt Nam hoàn toàn có thể khẳng định vị thế vững chắc trên thị trường quốc tế.
Theo: Huyền Trang-Phạm Hòa(VnBusiness)