Vùng chuyên canh nông sản của Hải Phòng hiện nay có nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển, đem lại giá trị thu nhập cao cho nông dân. Tuy nhiên, thành phố cần sớm có định hướng và cơ chế hỗ trợ cụ thể để tạo đà, giúp nông dân yên tâm sản xuất...

Nhiều lợi thế để phát triển

Những ngày cuối hè, trời còn nắng gay gắt, nhưng một số nông dân trồng ổi ở xã Hà Nam không ngại sau khi thu hái quả tươi, đem sản phẩm về một số chợ trung tâm thành phố để bán. Anh Nguyễn Văn Thường, người dân trong xã cho biết: "Người dân ở trung tâm thành phố rất chuộng mua ổi tươi nên chúng tôi thường hái từ sáng sớm, chỉ đem đến chợ một lát bà con đã mua hết".

Vào thời điểm này, tại xã An Trường có vùng chuyên canh trồng thanh long. Ngày nào các con đường vào thôn cũng rộn rã xe của thương lái đến mua buôn ngay tại vườn. Theo nhiều nông dân địa phương, vụ thu hoạch thanh long kéo dài từ tháng 6 đến tháng 11 hằng năm. Thời điểm này, thanh long trồng ở xã An Trường có thể cạnh tranh với sản phẩm của phương Nam chuyển về thành phố. Bởi lẽ, nhiều người tiêu dùng thích quả đúng mùa trồng tại địa phương vì quả tươi, không qua bảo quản.

Sau hợp nhất thành phố Hải Phòng và tỉnh Hải Dương (cũ), vùng chuyên canh nông sản của thành phố mở rộng với phong phú các sản phẩm nông sản đặc sắc. Theo rà soát của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Hải Phòng, cả 2 phía Đông và Tây Hải Phòng hiện nay có gần 20 vùng chuyên canh cây, rau tập trung. Trong đó, khu vực Tây Hải Phòng vùng chuyên canh chiếm số lượng lớn. Như vùng trồng cà rốt tại xã Tuệ Tĩnh, xã Thái Tân, phường Lê Đại Hành; su hào, cải bắp, su lơ tại các xã: Gia Lộc, Yết Kiêu, Gia Phúc, Trường Tân, Thanh Miện; củ đậu tại các xã: Kim Thành, An Thành; chuối tại xã Thanh Hà, Hà Tây, Lạc Phượng, Nguyên Giáp, Chí Minh... đều có diện tích trồng và sản lượng khá lớn, đem lại giá trị kinh tế cao.

Qua khảo sát cho thấy, nông dân các vùng chuyên canh đều phấn khởi bởi có nhiều lợi thế để phát triển. Nguyên nhân do thành phố Hải Phòng là đầu mối giao thông quan trọng, đồng thời cũng là trung tâm giao thương phát triển kinh tế, dịch vụ trong khu vực kinh tế trọng điểm Bắc bộ nên việc lưu thông sản phẩm các vùng chuyên canh nông sản của thành phố dễ dàng hơn. Ông Lê Văn Quân, ở xã Thanh Hà cho biết, niên vụ vải vừa qua, nông dân rất vui vì vùng vải thiều của địa phương đều thu hoạch xong sớm và lưu thông thuận tiện vào các siêu thị, cửa hàng nông sản an toàn nên được giá hơn sản phẩm của vùng chuyên canh Lục Ngạn (Bắc Giang)...

Xây dựng cơ chế khuyến khích, hỗ trợ phù hợp

Đối với các vùng chuyên canh nông sản ở khu vực Tây Hải Phòng, bà con có tập quán và nhiều kinh nghiệm sản xuất sản phẩm chất lượng với quy mô lớn, nhưng tại một số vùng chuyên canh khu vực Đông Hải Phòng, sản phẩm chưa phong phú, chủ yếu mới có một số vùng chuyên canh rau màu, cây ăn quả nhưng quy mô chưa lớn... Các mô hình sản xuất theo vùng chuyên canh đòi hỏi việc đầu tư, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật mới sản xuất hiệu quả, trong khi nông dân còn hạn chế điều kiện đầu tư do thành phố mới hợp nhất, các cơ chế hỗ trợ trước đây cho sản xuất nông nghiệp hiện không còn phù hợp...

Mặc dù nhiều xã hình thành vùng sản xuất chuyên canh nhưng trong nội vùng, diện tích sản xuất của nông dân phần lớn còn nhỏ, lẻ. Số hộ có diện tích sản xuất quy mô lớn còn hạn chế do khó khăn về thủ tục đất đai khi muốn mở rộng diện tích. Cùng với đó, tại một số vùng chuyên canh, nông dân chưa mạnh dạn ứng dụng cơ giới hóa vào sản xuất, mới chủ yếu thực hiện được một số khâu như làm đất, tưới; chưa có loại máy móc hiện đại, như: máy lên luống, máy thu hoạch một số loại rau, củ, quả...

Để các vùng chuyên canh cây, rau màu ở các xã của thành phố có điều kiện phát triển bền vững, đem lại giá trị thu nhập cao cho nông dân, tới đây, các cơ quan chức năng cần tích cực phối hợp chính quyền địa phương đánh giá lại vùng sản xuất chuyên canh và các sản phẩm mũi nhọn, hỗ trợ nông dân ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất; liên kết tiêu thụ, bảo đảm đầu ra cho sản phẩm. Cùng với đó, ngành nông nghiệp và môi trường đề xuất thành phố những cơ chế hỗ trợ sản xuất nông nghiệp phù hợp trong giai đoạn 2025 - 2030...

Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Hải Phòng Lê Thái Nghiệp cho rằng, các xã cần tuyên truyền, vận động nông dân hướng tới sản xuất theo diện tích lớn ở các vùng chuyên canh, như vậy mới hút được các doanh nghiệp đầu tư các chuỗi nhà máy sơ chế, chế biến, thuận tiện việc lưu thông.

Thực tế Hải Phòng hiện đang phát triển mạnh logistics, nhiều xe vận chuyển trái cây từ phương Nam đến cửa khẩu Lạng Sơn. Trong quá trình xe vận tải quay trở về, nếu các vùng chuyên canh cây rau màu của thành phố đủ sản lượng, đáp ứng yêu cầu các xe vận tải thu mua để phân phối về các tỉnh phía Nam. Như vậy, vừa tiết kiệm chi phí vận tải, đồng thời cũng mở hướng sản xuất quy mô lớn cho nông dân Hải Phòng.

Dưới góc độ địa phương, Chủ tịch Hội Nông dân xã An Trường Nguyễn Duy Miện thông tin, xã cũng có vùng chuyên canh cây ăn quả được trồng ở các vùng bãi ven sông. Địa phương rất mong trong giai đoạn tới, các cơ chế, chính sách khuyến khích nông nghiệp, thủy sản của thành phố đến được với nông dân, tạo đà để nông dân vùng chuyên canh tập trung sản xuất, nâng cao giá trị sản phẩm...