Những mô hình hợp tác xã (HTX) phát triển đa dạng với nhiều hình thức phù hợp, dựa trên cơ sở đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh Hải Dương ngày càng được nhân rộng, mang lại giá trị hàng hóa cao. Đây cũng là xu hướng phát triển chung hiện nay của các HTX trong cả nước.

 Để tiếp tục phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã trong tình hình mới, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII đã ban hành Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16/6/2022, về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới. Quan điểm chỉ đạo của Nghị quyết số 20-NQ/TW nêu rõ: “Phát triển kinh tế tập thể cả về số lượng và chất lượng, trong đó chú trọng chất lượng, bảo đảm sự hài hoà trong tất cả các ngành, lĩnh vực, địa bàn; có chính sách ưu tiên cho các tổ chức kinh tế tập thể trong lĩnh vực nông nghiệp, gắn hoạt động sản xuất kinh doanh với chuỗi giá trị sản phẩm, ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; ưu tiên phát triển các tổ chức kinh tế tập thể gắn với phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức.”

  Tại Diễn đàn HTX quốc gia năm 2024, với chủ đề “Phát triển bền vững chuỗi giá trị sản phẩm, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Hồng Thái nhận định: Việt Nam đang bước vào thời kỳ phát triển trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế đang là xu hướng chủ đạo và phát triển mạnh mẽ, với nhiều thời cơ, thuận lợi và không ít khó khăn đối với cộng đồng HTX. Theo Thứ trưởng, kết quả hoạt động KH&CN đối với KTTT, HTX đã góp phần thúc đẩy sự phát triển thông qua việc triển khai xây dựng nhiều mô hình ứng dụng và chuyển giao KH&CN ở các địa phương góp phần giải quyết các vấn đề: Nâng cao hiệu quả sản xuất lúa gạo và chất lượng gạo xuất khẩu; phát triển sản xuất các loại nông sản nhiệt đới có lợi thế so sánh cao; ứng dụng và phát triển các sản phẩm công nghệ sinh học… Chỉ tính riêng đối với Chương trình hỗ trợ ứng dụng và chuyển giao tiến bộ KH&CN phục vụ phát triển kinh tế - xã hội nông thôn, miền núi, vùng dân tộc thiểu số giai đoạn từ năm 2016 đến nay đã có 28 dự án được phê duyệt và triển khai do HTX là tổ chức chủ trì hoặc tham gia với tổng kinh phí thực hiện trên 200 tỷ đồng, trong đó kinh phí hỗ trợ từ nguồn ngân sách trung ương gần 90 tỷ đồng.

Chương trình hành động số 64-CTr/TU, ngày 17/01/2023 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Hải Dương thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII cũng đưa ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2030 có trên 80 HTX ứng dụng công nghệ cao; 100% các tổ chức kinh tế tập thể ứng dụng chuyển đổi số trong hoạt động sản suất, kinh doanh.

  Hải Dương là địa phương có nhiều tiềm năng trong phát triển nông nghiệp. Do đó, quy hoạch tỉnh xác định rõ lợi thế nông nghiệp của tỉnh để quy vùng phát triển nhằm khai thác tối đa thế mạnh, nâng cao giá trị sản xuất. Tỉnh xác định đẩy mạnh cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp thông minh, nông nghiệp hữu cơ để nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, hướng tới phát triển kinh tế nông nghiệp đa giá trị.

Hiện toàn tỉnh có khoảng 80 ha nhà màng, nhà lưới kết hợp tưới nước và bón phân tự động, bán tự động sản xuất dưa lưới, rau ăn lá, hoa. Mô hình đã mang lại hiệu quả kinh tế rất cao, giá trị sản xuất đạt khoảng 1-3 tỷ đồng/ha/năm (cao gấp 10-30 lần so với trồng lúa, 15 lần so với trồng rau thông thường), lợi nhuận trung bình đạt 550 triệu đồng/ha/năm.

Bên cạnh đó, có khoảng 540 ha rau màu chuyên canh ứng dụng hệ thống tưới nước tiết kiệm, nâng cao hiệu quả kinh tế 10-30% và tiết kiệm khoảng 55% nước so với phương pháp tưới truyền thống. Diện tích thủy canh không dùng đất 2,5 ha, chủ yếu là các loại rau xà lách, cải…

  Toàn tỉnh cũng có 802 trang trại chăn nuôi, trong đó có 650 cơ sở (80%) đáp ứng tiêu chí sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (chăn nuôi khép kín tự động, bán tự động, có hệ thống làm mát tự động, đệm lót sinh học, nuôi an toàn sinh học,...), 122 cơ sở chăn nuôi được chứng nhận VietGAP và chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm.

Mô hình trồng dưa lưới áp dụng tưới nước tự động của HTX nông sản sạch An phát

      Hiện nay, một số thành viên của Liên minh HTX tỉnh như HTX Tân Minh Đức; HTX Sản xuất và Thương mại thủy sản Xuyên Việt; HTX Âu Việt Farm; HTX Dịch vụ Nông nghiệp Đức Chính; HTX nông sản sạch An phát; HTX Nông nghiệp sạch Nam Vũ, HTX Nông sản sạch Bạch Đằng... đã triển khai ứng dụng Khoa học – Công nghệ và chuyển đổi sối trong sản xuất, kinh doanh. Trong số các thành viên của Liên minh HTX tỉnh ứng dụng Khoa học – Công nghệ, chuyển đổi số phục vụ sản xuất kinh doanh thành công tiêu biểu như HTX Sản xuất và Thương mại thủy sản Xuyên Việt (xã Hồng Hưng, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương) đang đạt được những thành công đột phá, trở thành mô hình nổi bật về ứng dụng khoa học - công nghệ, với mô hình chăn nuôi thủy sản trên ao nổi theo công nghệ Israel. Góp phần thúc đẩy giải pháp phát triển kinh tế tập thể, Hợp tác xã hướng tới kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn

Tuy nhiên, một số HTX trong tỉnh chưa phát triển như mục tiêu đề ra, nguyên nhân chính là do thiếu tính chiến lược, hành động cụ thể. Trong thời gian tới, các hợp tác xã phải chủ động thực hiện ứng dụng Khoa học – Công nghệ, chuyển đổi số để đổi mới phương thức sản xuất kinh doanh, nâng cao năng suất lao động, năng lực cạnh tranh, hiệu quả sản xuất kinh doanh, thích nghi với tình hình phát triển mới.

  Quán triệt thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW; đồng thời để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy hoạt động chuyển đổi số trong khu vực kinh tế hợp tác, hợp tác xã, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 19/CT-TTG ngày 03/6/2023 về việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong khu vực kinh tế hợp tác, hợp tác xã, đồng thời đã giao nhiệm vụ, giải pháp cho các cá nhân và tổ chức có liên quan để đẩy mạnh chuyển đổi số trong khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã.

  Để thực hiện có hiệu quả các văn bản chỉ đạo của TW và tỉnh, thời gian tới, Liên minh Hợp tác xã tỉnh Hải Dương sẽ tiếp tục đổi mới hoạt động của hệ thống, thực hiện tốt chức năng đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các thành viên; thể hiện tốt vai trò là cầu nối giữa cấp uỷ đảng và chính quyền với các HTX,  bám sát tình hình, nắm rõ những khó khăn, nhu cầu của hợp tác xã để phản ánh đến các cấp có thẩm quyền; thực hiện các hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức, triển khai các đề án, kế hoạch ứng dụng CNTT, chuyển đổi số phù hợp cho các hợp tác xã; xây dựng và nhân rộng một số mô hình hợp tác xã chuyển đổi số hiệu quả; hướng dẫn thủ tục để giúp các hợp tác xã tăng khả năng tiếp cận chính sách hỗ trợ của Nhà nước; phối hợp với các sở, ban, ngành, huyện, thị xã, thành phố xây dựng các mô hình ứng dụng CNTT, chuyển đổi số trong khu vực kinh tế hợp tác, hợp tác xã gắn với chuỗi giá trị hàng hóa, dịch vụ trong các ngành, lĩnh vực; chủ động thực hiện điều chỉnh phương thức hoạt động quản lý, sản xuất - kinh doanh, chuyển đổi số mạnh mẽ để tồn tại và phát triển; tăng cường năng lực quản trị hợp tác xã theo hướng công khai, minh bạch, chủ động, thích ứng với bối cảnh, xu hướng phát triển mới; tích cực học hỏi kinh nghiệm, mô hình chuyển đổi số thành công, hiệu quả./.

Trần Minh Đức

Phó chủ tịch Liên minh HTX tỉnh