Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc vừa ký ban hành Nghị định 50/2016/NĐ-CP ngày 1/6/2016, quy định về xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực kế hoạch và đầu tư (Nghị định 50). Từ ngày có hiệu lực thi hành (15/7/2016), Nghị định 50 chính thức xử phạt hành vi vi phạm hành chính, mức phạt, biện pháp bắt buộc khắc phục hậu quả… áp dụng với tất cả các cá nhân và tổ chức, các doanh nghiệp, hộ kinh doanh, HTX và Liên hiệp HTX.

Những vi phạm HTX bị xử phạt

Với kết cấu 4 chương 60 điều, Nghị định 50 quy định rõ các hành vi vi phạm hành chính liên quan đến quản lý sử dụng vốn, quản lý đấu thầu, đầu tư ra nước ngoài… và các vi phạm hành chính trong đăng ký kinh doanh.

Nghị định 50 dành ít nhất 6 điều (từ Điều 45 đến 50) để quy định chi tiết các hành vi vi phạm hành chính của HTX và Liên hiệp HTX, bao gồm về đăng ký kinh doanh, về vốn góp, thay đổi đăng ký, cung cấp thông tin, tổ chức lại HTX, hay các vi phạm của HTX về đăng ký hoạt động chi nhánh, văn phòng đại diện và địa điểm kinh doanh của HTX...

Cụ thể như, Điều 45 quy định phạt tiền HTX 1 - 2 triệu đồng nếu không tổ chức đại hội thường niên, hoặc không lập sổ đăng ký thành viên sau khi có Giấy chứng nhận đăng ký. Điều này cũng quy định HTX bị phạt tiền 2 - 5 triệu đồng, nếu kê khai không trung thực hồ sơ đăng ký thành lập HTX, hoặc hoạt động danh nghĩa HTX nhưng không có Giấy chứng nhận đăng ký thành lập HTX.

Mức phạt HTX cao nhất ở Điều 46: HTX bị phạt 10 - 15 triệu đồng nếu vi phạm quy định về vốn góp và đăng ký vốn góp. Trong đó, HTX bị phạt tới 15 triệu đồng nếu để một thành viên góp trên 20% tổng vốn góp HTX, hoặc một HTX thành viên góp hơn 30% tổng số vốn góp Liên hiệp HTX.

Đáng chú ý nhất, giữa lúc kết quả chuyển đổi HTX trên cả nước đang ngổn ngang rất nhiều tồn tại, Nghị định 50, tại Điều 49 lại áp dụng xử phạt HTX vi phạm các quy định về tổ chức lại HTX theo Luật. Cụ thể, HTX bị phạt 2 - 5 triệu đồng đối với hành vi chia, tách, hợp nhất, sáp nhập không đúng và bắt buộc phải tổ chức lại HTX đúng quy định.

Theo tổng hợp kết quả ba năm thực hiện Luật HTX 2012, trong số 17.950 HTX toàn quốc cần chuyển đổi theo Luật, đến nay, có 6.991 HTX đã hoàn thành, đạt 39%.

Liên minh HTXTp.Cần Thơ đi sâu sát hỗ trợ phát triển HTX cơ sở

Nỗi lo thân phận HTX yếu thế

Tại các hội nghị mới đây về thực thi Luật HTX 2012, Liên minh HTX Việt Nam cho rằng khu vực HTX vẫn đối mặt với hành lang pháp lý đang kìm hãm động lực phát triển. Đáng nói, hầu hết các bộ, ngành Trung ương đều chậm triển khai tinh thần Kết luận 56, đều chậm và “nợ” HTX các văn bản hướng dẫn Luật. Đó là rào cản lớn, dẫn đến kết quả tổ chức lại HTX trên cả nước chưa đạt yêu cầu và để thực trạng HTX tái diễn “bình mới, rượu cũ”…

Nghị định 50 mới được ban hành hơn 10 ngày và sẽ thực thi sau hơn một tháng nữa. Tuy nhiên, những cán bộ, lãnh đạo Liên minh HTX địa phương sớm nắm bắt thông tin về Nghị định này… đều bày tỏ rất nhiều nỗi lo cho khu vực HTX đang yếu thế hiện nay.

Dư luận các địa phương băn khoăn, vẫn biết các HTX phải thượng tôn pháp luật, song thực trạng HTX đang loay hoay yếu kém, lại chịu đựng thêm áp lực thanh tra, xử phạt theo Nghị định 50, thì không biết sẽ đi về đâu?

Là người rất sớm phản ánh về Nghị định 50, ông Nguyễn Quốc Hải - Chủ tịch Liên minh HTX Tp.Cần Thơ, cho rằng cả về lý luận và thực tiễn, Nhà nước cần “nâng niu” phát triển HTX để liên kết người dân thời hội nhập. Phải công tâm nhìn nhận HTX yếu, tổ chức lại HTX theo Luật còn chậm… chủ yếu do các địa phương phải mất gần hai năm chờ đợi văn bản hướng dẫn Luật của trên. Trong khi đó, tổ chức lại HTX gặp rất nhiều vướng mắc, không dễ tháo gỡ một sớm, một chiều, thậm chí có những HTX cơ sở yếu quá không thiết tha tổ chức lại…