Những năm qua, nhiều HTX đã có nhiều đổi mới để phát triển, các HTX trú trọng đến việc cải tổ bộ máy,nâng cao chất lượng dịch vụ. Mối quan hệ xã viên với HTX được tăng cường, đời sống xã viên được nâng cao.
Chỗ dựa của xã viên
Thành lập từ năm 1997, trải qua nhiều khó khăn, biến động, HTX Dịch vụ nông nghiệp Thanh Hải (Thanh Hà) vẫn luôn là chỗ dựa tin cậy cho 54 xã viên. HTX huy động mỗi xã viên góp 1,5 triệu đồng để làm vốn hoạt động ban đầu. Ngoài 4 khâu dịch vụ chính là thủy nông, bảo vệ thực vật, giống và chuyển giao khoa học kỹ thuật, Ban Chủ nhiệm HTX đã tìm tòi và mở rộng dịch vụ.
Năm 2013, HTX mở thêm dịch vụ dọn vệ sinh để bảo đảm môi trường trong xã, tạo thêm thu nhập cho xã viên. Tổ dọn vệ sinh môi trường của HTX có 18 thành viên, HTX đã đầu tư hơn 100 triệu đồng mua 1 xe tải và 17 xe chở rác. Sau 2 tháng, HTX tiếp tục sắm sửa trang thiết bị bảo hộ cho tổ dọn vệ sinh. Bà Nguyễn Thị Sòn, xã viên trong tổ dọn vệ sinh môi trường vui vẻ cho biết: "Trước đây, khi chưa có tổ dọn vệ sinh môi trường, thu nhập của xã viên chúng tôi rất thấp. Từ ngày làm trong tổ này, thu nhập của tôi tăng lên 1,3 triệu đồng/tháng. Buổi sáng các ngày trong tuần tổ vệ sinh môi trường đi từng ngõ ngách để thu gom rác, công việc không quá vất vả nên chúng tôi vẫn có thời gian làm đồng và chăm sóc gia đình".
Sau 12 năm hoạt động, HTX Điện Thanh Cường (Thanh Hà) đã đầu tư xây dựng mới 3 trạm biến áp để nâng cao chất lượng điện, kinh phí đầu tư xây mỗi trạm hơn 2 tỷ đồng. Bên cạnh việc sửa chữa, duy tu đường dây để bảo đảm chất lượng điện sinh hoạt, HTX còn tạo điều kiện cho xã viên có thêm việc làm, thu nhập. 14 xã viên trong HTX đã thành lập tổ giúp đỡ nhau về kinh tế, tổ sửa chữa điện. "Nhiều xã viên được HTX tạo điều kiện làm trong tổ sửa chữa điện có thu nhập gần 4 triệu đồng/người/tháng. Ngoài việc giúp đỡ nhau về kinh tế, HTX còn thường xuyên thăm hỏi, quan tâm đến xã viên có hoàn cảnh khó khăn, lúc ốm đau. Chính điều này làm cho xã viên có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, giúp HTX phát triển bền vững", ông Lễ Sỹ Tập, Chủ nhiệm HTX Điện Thanh Cường chia sẻ.
HTX Chăn nuôi Nam Hưng (Nam Sách) thành lập được gần 10 năm nay với 20 xã viên, vốn điều lệ do xã viên góp lúc đầu chỉ 40 triệu đồng nhưng đến nay HTX đã có hơn 3 tỷ đồng vốn kinh doanh. Mỗi tháng, HTX tiêu thụ khoảng 250 tấn cám, trị giá 3 tỷ đồng. Không chỉ mua được cám rẻ hơn so với các đại lý bên ngoài, các xã viên còn được giảm giá mỗi bao cám 14.000 đồng. Quỹ tín dụng nội bộ của HTX còn cho các xã viên vay vốn để phát triển kinh tế gia đình. Hiện nay, HTX đang cho 6 xã viên vay với tổng số tiền 40 triệu đồng, lãi suất tương đương lãi suất ngân hàng. Các xã viên đều sử dụng vốn vay hiệu quả.
Gắn kết chặt chẽ
Theo Liên minh HTX tỉnh, hiện nay nhiều HTX đã chuyển đổi sang mô hình HTX kiểu mới và quá trình chuyển đổi đã tạo điều kiện củng cố về tổ chức, quản lý, đổi mới quan hệ sản xuất và tăng cường lực lượng sản xuất. Nhiều HTX đã tăng cường mối quan hệ với xã viên thông qua việc mở thêm dịch vụ, tạo việc làm cho các xã viên. Hầu hết các HTX mới thành lập đều tạo được mối quan hệ gắn kết. Vai trò tự chủ trong các HTX này được nâng cao, các thành viên tham gia một cách tự nguyện và có góp vốn.
Bên cạnh những HTX năng động, tự đổi mới để tồn tại và phát triển thì vẫn còn một số HTX chưa thể hiện đầy đủ vai trò, chức năng của mình, trong đó phần lớn là các HTX Dịch vụ nông nghiệp. Ở một số địa phương, nội dung hoạt động của HTX còn nghèo nàn, lúng túng và thiếu vốn trầm trọng. Các HTX chuyển đổi từ thời bao cấp sang chưa có sự gắn kết với xã viên, do lợi ích xã viên được hưởng từ HTX còn ít. Những bất cập đó đã làm cho không ít xã viên xa rời, thiếu gắn bó với HTX khiến hoạt động của HTX ngày càng yếu kém. Nguyên nhân của sự hạn chế là do nhìn nhận về vai trò HTX chưa đúng và thiếu sự hỗ trợ đắc lực từ các ngành và các địa phương; công tác tuyên truyền về phát triển kinh tế hợp tác và HTX trong các tầng lớp nhân dân chưa đúng mức. Bên cạnh đó, nhiều HTX không chủ động tìm kiếm cách thức để củng cố, đổi mới và phát triển HTX.
Để nâng cao hiệu quả của kinh tế tập thể, ông Nguyễn Văn Quang, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho rằng, thời gian tới các HTX cần rà soát lại danh sách xã viên, chỉ giữ lại những xã viên có nguyện vọng tham gia HTX và góp vốn theo luật. Tập trung chỉ đạo đổi mới hình thức tổ chức HTX theo hướng linh hoạt, năng động theo quy định của Luật HTX năm 2012. Quan tâm tiếp sức cho HTX khá để phát triển vững mạnh, củng cố các HTX trung bình và yếu. Mở rộng dịch vụ, xây dựng phương án kinh doanh, tăng cường liên kết kinh tế giữa các HTX với nhau, giữa các HTX với doanh nghiệp thông qua hợp đồng kinh tế, tạo thêm nhiều việc làm và thu nhập cho xã viên. Ngoài việc nâng cao đời sống cho xã viên, các HTX cần quan tâm hơn đến đời sống của xã viên, nhân rộng mô hình HTX tiên tiến, coi trọng phát triển thành viên ở tất cả các lĩnh vực, bảo đảm mục tiêu gắn phát triển kinh tế tập thể với chương trình xây dựng nông thôn mới.
TRẦN HIỀN